Khảm trai – sơn mài Chuyên Mỹ - Lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc
Theo sử sách, nghề khảm trai xã Chuyên Mỹ - Hà Nội có từ thế kỷ XI. Đình làng Chuôn Ngọ thờ ông Trương Công Thành, một vị tướng dưới triều Lý, được suy tôn là ông tổ nghề, có công dạy nghề khảm trai cho dân làng. Xã Chuyên Mỹ có nhiều làng làm nghề khảm trai như: Chuôn Thượng, Chuôn Trung, Chuôn Ngọ, Chuôn Hạ… Trong đó, Chuôn Ngọ là nơi có đình thờ ông Tổ nghề, có lịch sử và bề dày làm nghề đặc sắc hơn cả.
Những năm 1990 là thời kỳ hưng thịnh nhất của làng nghề: có làng buôn bán, cung cấp vật liệu trai, ốc cho các xưởng, có làng chuyên làm tranh hoặc có làng chuyên đồ mộc gia đình (hoành phi – câu đối…). Nhiều nghệ nhân làm giàu cho bản thân và quê hương.
Đối với nghề sơn mài ở thôn Bối Khê – xã Chuyên Mỹ, từ xa xưa, các cụ tổ trong làng Bối Khê đã làm nên những sản phẩm sơn son thiếp vàng, hoành phi câu đối, tượng Phật… với những màu sắc lộng lẫy và bền chắc với thời gian để dùng trong đình chùa. Ngày nay, sản phẩm sơn mài Bối Khê hầu hết được xuất khẩu ra nước ngoài, với hàng nghìn mẫu sản phẩm hấp dẫn, đáp ứng thị hiếu, nhu cầu của khách hàng trong và ngoài nước như bát, đĩa, lọ hoa, khay, tranh sơn, tranh khảm...
Đã trải qua gần 1.000 năm, có lúc thăng, lúc trầm, nhưng làng nghề khảm trai – sơn mài xã Chuyên Mỹ, Hà Nội vẫn đang từng ngày duy trì và phát triển nghề truyền thống của cha ông, tạo việc làm cho hàng ngàn lao động của các xã lân cận.
Đặc biệt, việc hoàn thiện hồ sơ và các tiêu chí để các tiêu chí công nhận làng nghề khảm trai, sơn mài xã Chuyên Mỹ là thành viên của mạng lưới các Thành phố Thủ công sáng tạo trên toàn Thế giới năm 2025 đã được xã Chuyên Mỹ tích cực triển khai thực hiện. Bên cạnh đó, việc thành lập Trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm Ocop của làng nghề, triển khai các hoạt động tôn vinh làng nghề truyền thống mở ra hướng đi mới của làng nghề kết hợp với du lịch. Đây là tiền đề quan trọng để làng nghề khảm trai – sơn mài Chuyên Mỹ phát triển bền vững trong thời gian tới.
